Dementie Archieven - Even dit... leefstijl

Als een oude vriend, vriendin of familielid getroffen is door beginnende of milde dementie, vraag je je misschien af welke activiteiten geschikt zijn om samen te ondernemen. Bijvoorbeeld wanneer je bij hem of haar op bezoek gaat of wanneer je bezoek krijgt. Welke bezigheden een Alzheimerpatiënt of iemand met een andere vorm van dementie aanspreken, hangt uiteraard sterk af van de belangstellingswereld van de betrokkene.

Omslag van kleurboek met Tiffany-kleurplaten — Kleurboek voor volwassenen met Tiffany-kleurplaten (bolcom)

Of een bezoek van of aan een dementerende een succes wordt, hangt deels af van een zorgvuldige voorbereiding. Handige tips vind je in het artikel Op bezoek bij een dementerende .

Samen foto’s kijken?

Misschien is het leuk om samen te kijken in een fotoalbum met afbeeldingen van mensen en omgevingen die de dementerende kent en dan herinneringen van vroeger ophalen. Denk bijvoorbeeld aan foto’s met de kinderen of (achter)kleinkinderen van de betrokkene. Of foto’s van vakanties met vrienden.

Samen fotoboeken bekijken?

Ging de dementerende vroeger graag op reis? Misschien is het dan aardig om samen te kijken in een fotoboek met afbeeldingen van landen of plaatsen waar de betrokkene vroeger graag kwam.

Voorlezen?

Dementie komt geregeld voor in combinatie met het hebben van last van de ogen. Misschien is het een idee om een stukje voor te lezen over een onderwerp waar de dementerende belangstelling voor heeft. Of om wat voor te lezen uit een boek waar de dementerende vroeger erg van hield.

Kleuren in een kleurboek voor volwassenen?

Omslag van kleurboek. Een vogel wast zich in een bakje water, omringd door bloemen — Kleurboek voor volwassenen met taferelen uit de achtertuin (bolcom)

Of wellicht is het een idee om samen te kleuren in een kleurboek voor volwassenen. Tegenwoordig zijn er kleurboeken te koop die speciaal voor volwassenen zijn bedoeld. De kleurplaten hebben onder meer de vorm van glas-in-lood afbeeldingen of traditionele inkleurplaten. Denk bijvoorbeeld aan schilderijen uit de renaissance of van de impressionisten, mandala’s, vogels, bloemen en nog veel meer.

Deze kleurboeken zijn bepaald niet kinderlijk, laat staan kinderachtig, en zeker ook aantrekkelijk voor normaal gezonde volwassenen. Volwassenen die graag met kleurpotloden werken, zeggen vaak dat het een activiteit is waarvan ze heerlijk tot rust komen. Gezellig zitten kleuren, samen met een dementerende kan door allebei als een plezierige activiteit worden ervaren.

Films kijken?

Misschien houdt de dementerende wel van bepaalde films van vroeger. Vaak kun je die voor een laag bedrag op dvd huren, bijvoorbeeld bij de openbare bibliotheek.

Naar muziek luisteren?

Weet je of degene bij wie je op bezoek gaat misschien van bepaalde muziek houdt? Als je dergelijke muziek zelf niet bezit, kun je die bijvoorbeeld in je plaatselijke bibliotheek lenen. Houd er wel rekening mee dat bepaalde muziek pijnlijke herinneringen aan vroeger kunnen oproepen. Daarom is het verstandig om aan de naaste familie of verzorgers van de dementerende te vragen welke muziek je maar beter niet kunt laten horen

Een ander idee?

Hoe zorgvuldig je ook een bezoek van of aan een dementerende hebt voorbereid, de kans bestaat altijd dat de betrokkene er geen zin in heeft of een ander voorstel heeft. Je doet er dan goed aan je te schikken naar het idee of de ideeën van de dementerende.

Dossier zorg

Dit artikel maakt deel uit van het dossier zorg. Andere artikelen uit dit dossier hebben onder meer betrekking op het zelf leren musiceren op oudere leeftijd, of op het beter leren slapen.

Bronnen en verder lezen

Visiting a Person with Alzheimer’s Disease; National Institute on Aging; http://www.nia.nih.gov/alzheimers/publication/caregiver-guide
Understanding and respecting the person with dementia; Alzheimer’s Society; http://www.alzheimers.org.uk/site/scripts/documents_info.php?documentID=84

Waarop let je als je op bezoek gaat bij iemand lijdt aan dementie of Alzheimer? Hoe bereid je jezelf het beste voor? Waar let je op als je een dementerend persoon bezoekt? Wat moet je zoveel mogelijk vermijden? Op welke manieren kun je proberen contact te leggen?

Het belang van bezoekers voor een dementerende

Ook voor mensen die lijden aan Alzheimer of een andere vorm van dementie is het krijgen van bezoek belangrijk. Misschien weet je vriend, vriendin of familielid met deze ziekte niet altijd meer wie je bent. Maar dat neemt niet weg dat het menselijk contact juist ook voor dementerenden waardevol is.

Aandachtspunten

Informeer naar de meest geschikte tijd voor bezoek
Verzin een gezamenlijke activiteit waarvan de dementerende houdt
Kies voor een kalme en rustige benadering
Contact maken met een dementerende
Behandel dementerenden niet als kinderen, maar als volwassenen
Spreek dementerenden niet tegen
Negatieve reacties zijn niet persoonlijk bedoeld
Misschien raakt de dementerende snel vermoeid

Informeer naar de meest geschikte tijd voor bezoek

Omslag van kleurboek met impressionistische schilderijen — Kleurboek voor volwassenen met impressionistische schilderijen (bolcom)

De helderheid van een persoon met dementie kan in de loop van de dag variëren. Stel je van tevoren op de hoogte van het tijdstip waarop je het beste je bezoek kunt afleggen.

Verzin een gezamenlijke activiteit waarvan de dementerende houdt

Vraag je af wat je samen met de dementerende persoon kunt gaan doen tijdens het bezoek. Bedenk een activiteit waarvan je weet dat deze ervan houdt, of in elk geval dat deze vroeger ervan heeft gehouden. Je vindt daarvoor tips in het artikel over gezamenlijke activiteiten met een dementerende, bijvoorbeeld over samen kleuren in een kleurboek over de renaissance of het impressionisme.

Houd er wel rekening mee dat de dementerende persoon misschien geen zin heeft in de activiteit of activiteiten die je hebt voorbereid. Mogelijk heeft de dementerende een ander idee. Of misschien wil hij of zij liever helemaal niets doen of pakt hij of zij tijdens je bezoek je hand en wil die een hele tijd vasthouden. Plooi je tijdens je bezoek zoveel mogelijk naar de wensen van je familielid of vriend of vriendin.

Kies voor een kalme en rustige benadering

Een dementerend persoon heeft moeite om grip op het hier en nu te houden. Dat gaat nog het beste als een en ander in een ontspannen tempo verloopt.

Loop langzaam in de richting van de dementerende, maar stap niet frontaal op hem of haar af. Dat kan namelijk bedreigend overkomen. Houd rekening met de persoonlijke ruimte van de betrokkene en kom niet al te dichtbij. Laat het aan de dementerende over of je dichtbij mag komen. Let goed op eventuele handgebaren. Wijzen die mogelijk op: ‘kom dichterbij’ of eerder op: ‘houd afstand’?

Praat liever niet druk of op luide toon. Met een kalme en rustige benadering help je de dementerende om de situatie te begrijpen. Gun jezelf en je vriend(in) of familielid dus alle tijd en concentreer je op zijn of haar reacties, zodat je een idee hebt hoe jouw aanwezigheid door de dementerende wordt ervaren.

Contact maken met een dementerende

Probeer oogcontact te maken met de dementerende en noem diens naam. Wellicht kun je op die manier diens aandacht trekken. Als de dementerende persoon je niet lijkt te herkennen, herinner hem of haar dan even aan wie je bent.

Naam, koosnaam of bijnaam?

Noem de dementerende bij de naam waarmee je weet dat deze graag door jou wordt aangesproken. Sprak je vroeger van ’tante X’ of ‘opa Y’, en vond de betrokkene dat plezierig, doe dat dan nu ook. Dat vergroot de herkenbaarheid.

Had de dementerende vroeger een koosnaampje of bijnaam voor jou? Als je je eigen naam noemt, kan het handig zijn om ook de koosnaam of bijnaam te noemen waarmee degene bij wie je nu op bezoek bent, jou vroeger aansprak.

Tutoyeren of vousvoyeren?

Sprak je de betrokkene vroeger aan met ‘u’, doe dat dan nu ook. Veel ouderen vinden het niet prettig dat hun kinderen of kleinkinderen hen tutoyeren. Houd ook op dit punt rekening met de wensen van de dementerende persoon.

Behandel dementerenden niet als kinderen, maar als volwassenen

Omslag van kleurboek voor volwassenen; afbeelding van Leonardo da Vinci — Kleurboek voor volwassenen met werken van Leonardo da Vinci (bolcom)

Dementerende of demente mensen hebben vaak problemen met hun geheugen of met de interpretatie van de dagelijkse werkelijkheid. Net als alle andere mensen verdienen ze een respectvolle behandeling. Je hebt niet te maken met een kind, maar met een volwassen persoon met een beperking. Praat daarom niet tegen een dementerende alsof hij of zij een kind is, maar houd wel rekening met diens tegenwoordig beperkte begripsvermogen.

Mensen met Alzheimer of een andere vorm van dementie hebben evenals andere mensen behoefte aan respect en waardering. Toon respect en waardering voor de mens die je demente vriend, vriendin of familielid nu is en ook voor de mens die hij of zij voorheen was.

Spreek dementerenden niet tegen

Misschien was je gewend aan spannende gesprekken met je vriend(in) of familielid over onderwerpen waarover jullie elk tegengestelde opvattingen hebben. Denk bijvoorbeeld aan kwesties als politiek en religie. Ga dergelijke onderwerpen nu zoveel mogelijk uit de weg.

Leid je dementerende vriend, vriendin of familielid zo nodig af door over een ander onderwerp te beginnen.

Ook al ziet of hoort de dementerende in zijn verwarring mensen of dingen die er niet zijn, ga er niet tegenin. Dergelijke wanen worden door dementerenden als levensecht beleefd. Stel hem gerust door eventuele ‘enge dingen’ als het ware weg te jagen.

Reageer op de gevoelens die de betrokkene uitspreekt of op een andere manier communiceert. Dat ervaart een dementerende persoon als het hebben van contact.

Negatieve reacties zijn niet persoonlijk bedoeld

Neem het niet persoonlijk op als de betrokkene je niet herkent, onvriendelijk of zelfs boos reageert. Deze reacties hebben niets te maken met jouw (vroegere) relatie met de dementerende. Het is de voor de dementerende verwarrende toestand die dit pijnlijke gedrag oproept. Neem het hem dus niet kwalijk.

Misschien raakt de dementerende snel vermoeid

Dementerende mensen hebben vaak last van slaapproblemen. Dit in combinatie met het moeten leven in een wereld die steeds minder vertrouwd lijkt, maakt het dagelijks leven vermoeiend. Let daarom op tekenen van vermoeidheid bij de dementerende. Deze heeft minder baat bij af en toe een urenlang bezoek dan bij veel, relatief korte bezoekjes.

Dossier Zorg

Dit artikel maakt deel uit van het dossier zorg Andere artikelen uit dit dossier hebben onder meer betrekking op het zelf leren musiceren op oudere leeftijd, of op het beter leren slapen.