‘De huid is de spiegel van de bloedvaten’. Dat stelt arts en schrijver Kris Verburgh. Wat is de achtergrond van deze stelling? Wat is het verband tussen de conditie van de huid verband en die van je bloedvaten? Welke rol spelen collageen en elastine hierbij? En wat kun je zelf doen om je huid en bloedvaten langer jong te houden?
Dit artikel is opgebouwd uit de volgende paragrafen.
Men zegt dat de ogen de spiegels van de ziel zijn. Daarmee bedoelt men dat je aan iemands ogen kunt zien, wat er in zijn binnenste omgaat. Op een soortgelijke manier kun je aan de conditie van iemands huid een idee krijgen van de conditie van zijn bloedvaten. Dat heeft te maken met het feit dat je huid en je bloedvaten allebei zijn opgebouwd uit collageen en elastine.
De mate van gezondheid van je huid is een indicatie van die voor je bloedvaten. Dat is de reden dat de arts en schrijver Kris Verburgh in zijn boek: De Voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven stelt dat de huid de spiegel van de bloedvaten is.
Glucose en je lichaamseiwitten
Na het eten van zetmeelrijk of suikerrijk voedsel, stijgt de hoeveelheid glucose in je bloed. Glucose vormt in je lichaam een plakkerig goedje. Je bloedglucosemoleculen hebben de neiging aan je lichaamseiwitten te plakken. Die eiwitten krijgen op hun beurt de neiging om aan elkaar te plakken. We zeggen dan dat de glucose ‘crosslinks’ dus als het ware dwarsverbindingen tussen de eiwitten vormt. Je weefsel wordt daardoor op den duur steeds stijver en rimpeliger. Dit proces kun je met een koolhydraatbeperkt dieet vertragen.
Wat is de functie van collageen en elastine?
Collageen en elastine zijn belangrijke bouwstoffen voor onder meer je huid en je bloedvaten.
Collageen is een lijmvormend eiwit dat zorgt voor stevigheid en elasticiteit van het weefsel. Het vormt lange eiwitstrengen tussen je lichaamscellen om je huid en soepel te houden.
Elastine is een elastisch en veerkrachtig eiwit dat ervoor zorgt dat het lichaamsweefsel nadat het is uitgerekt, ingedrukt of vervormd, weer zijn oorspronkelijke vorm en afmetingen aanneemt. Elastine zorgt voor de elasticiteit van het weefsel.
Evenals andere eiwitten heeft hebben ook collageen en elastine te lijden van de plakkerigheid van glucosemoleculen. Het bloedsuiker doet de cellen aan elkaar klitten. Als gevolg daarvan word je huid rimpeliger en je bloedvaten stijver. Dat laatste leidt bijvoorbeeld tot hoge bloeddruk en risico op scheuring. Scheurt er een bloedvat in je hoofd, dan spreken we van een hersenbloeding of beroerte.
Rimpelig aan de buitenkant, rimpelig aan de binnenkant?
Kris Verburgh weet het in zijn boek De Voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven plastisch te formuleren. “(…) als we oud en rimpelig worden aan de buitenkant, dan worden we ook oud en rimpelig aan de binnenkant (…).”
Deze veroudering ontstaat omdat het collageen en de elastine in je huid en in je bloedvaten achteruitgaan.
Het goede nieuws voor je huid en bloedvaten
Er is ook goed nieuws te melden. Het lijkt erop dat het verouderingsproces met behulp van een uitgekiend dieet zonder veel snelle koolhydraten kan worden vertraagd.
Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat een dergelijk dieet je bestaande rimpels kunnen verminderen! Dit laatste komt naar voren uit een onderzoek waarover reeds in 2007 in het gezaghebbende American Journal of Clinical Nutricion werd gepubliceerd. De onderzoekers adviseren om rimpelvorming tegen te gaan door een gezond dieet met meer fruit, groenten en noten.
Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 3 maart 2014 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Wat zegt je huid over je bloedvaten?’
Dossier wellness
Dit artikel maakt deel uit van het dossier wellness.
Bronnen
De voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven; Kris Verburg; Promethuis-Bert Bakker; 39e druk 2014
Dietary Nutrient Intakes and Skin-Aging Appearance among Middle-Aged American Women; M.C. Cosgrove [et al.]’American Journal of Clinical Nutricion; 2007, http://www.mineralmed.com.pt/documentos/pdf/1e470c8d-416a-47ec-981a-49c5403136ed.pdf
gezonde tanden en kiezen en gezond tandvlees zijn bevorderlijk voor je totale welbevinden
Gezond tandvlees is van belang voor de gezondheid van hart en bloedvaten. Een adequate gebitsverzorging kan daarom ten goede komen aan uw algemene gezondheid. Maar hoe zit dat precies? Welke rol vervullen de mondbacteriën in de mond? Wat is de relatie tussen tandvleesontstekingen en aandoeningen aan hart- en bloedvaten? Hoe komen schadelijke mondbacteriën in de bloedbaan terecht? Wat kunt u zelf aan mondhygiëne doen voor een gunstig effect op uw hart- en bloedvaten?
gezonde tanden en kiezen en gezond tandvlees zijn bevorderlijk voor je hartgezondheid
In dit artikel vind je antwoorden op de volgende vragen
In de mond komen pakweg zo’n vijfhonderd tot zevenhonderd verschillende mondbacteriën voor. Qua aantallen kunnen er in een enkele mond meer bacteriën leven dan er mensen op aarde zijn.
Wat zijn nuttige mondbacteriën?
De normale mondbacteriën hebben een nuttige functie. Ze voorkomen dat vreemde micro-organismen zich in de mondholte kunnen vestigen. Daarnaast synthetiseren ze vitamines. Ook verhogen ze de immuniteit door antilichamen af te scheiden die ziekteverwekkers te lijf gaan.
Wat zijn schadelijke mondbacteriën?
Sommige mondbacteriën zijn ziekteverwekkend. In de mond veroorzaken ze abcessen, cariës (tandbederf), tandvleesontstekingen en paradontitis. Maar ze richten niet alleen schade aan in de mond, maar ook op andere plaatsen van het lichaam. Denk hierbij vooral aan schade aan hart- en bloedvaten. Om dit te voorkomen is een goede mondhygiëne noodzakelijk.
Wat is de relatie tussen het tandvlees en de hart en bloedvaten?
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
Het verband tussen gebitsproblemen en de kans op hart- en vaatziekten is al jaren bekend. Een slecht verzorgd gebit in het algemeen en (bloedende) ontstekingen van het tandvlees in het bijzonder gaan vaak samen met aandoeningen van het hart en van de bloedvaten.
Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt een rechtstreeks en oorzakelijk verband tussen een slechte mondgezondheid en cardiovasculaire aandoeningen en zelfs herseninfarcten. En ook het mechanisme dat erachter zit, is nu bekend. Deze informatie was onderwerp van bespreking tijdens de bijeenkomst van de Society for General Microbiology in Dublin in september 2010.
Wat is het goede nieuws?
Het goede nieuws is dat deze schade preventief kan worden bestreden door een goede mondverzorging.
Hoe komen schadelijke mondbacteriën in de bloedbaan?
Wetenschappers vermoeden dat de schade aan hart- en bloedvaten wordt veroorzaakt door bepaalde streptokokken die in de mond voor tandplak en tandvleesontstekingen verantwoordelijk zijn. Gedacht wordt aan de Streptococcus gordonii and Streptococcus sanguis. De S. sanguis is berucht om het veroorzaken van hartklepontstekingen.
Deze schadelijke mondbacteriën zien kans via een beschadigd bloedvaatje in ontstoken tandvlees in de bloedbaan te komen. Eenmaal daar aangekomen, veroorzaken ze soms bloedvatontstekingen die kunnen leiden tot bloedstolsels die voor problemen bij de bloedtoevoer naar het hart (en de hersenen) of tot bloedingen kunnen zorgen. Schadelijke mondbacteriën kunnen dus op termijn hartziekten veroorzaken.
Uit een Schots onderzoek uit 2010 onder 1100 mensen is gebleken dat wie minder dan tweemaal daags zijn tanden poetst, een grotere kans op hartaandoeningen loopt.
Nu gaat het uiteraard te ver om tandvleesproblemen als de grote oorzaak van hartaandoeningen aan te wijzen. Ziekten van het hart kunnen bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door een ongezond eetpatroon, te weinig beweging, roken, stress of diabetes. Daarnaast kunnen hartkwalen erfelijk zijn.
Wat kunt u zelf doen op het gebied van goede mondhygiëne?
Een stralende tandpastaglimlach is niet het enige doel van een goede mondverzorging. Naast een geschikte tandenborstel, tandpasta, tandenragertjes, floss en eventueel tandenstokers behoort een geregeld preventief tandartsbezoek tot de beproefde middelen om niet alleen de gezondheid van uw mond, maar ook die van uw hart- en bloedvaten optimaal te bevorderen.
Key reason ‘found’ for gum and heart disease link. http://www.bbc.co.uk/news/health-11182666
Hoe levensbedreigend is parodontitis? Effecten van parodontitis op het menselijk lichaam. L.J. van Dijk http://www.ntvt.nl/userfiles/image/artikel/pdf/02nov449.pdf : en in:. Ned Tijdschr Tandheelkd 2002; 109: 449-453.
Todar’s textbook of bacteriology. Kenneth Todar http://www.textbookofbacteriology.net/normalflora_3.html
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
Op grond van medische inzichten zou het innemen van een enkel aspirientje (formeel: acetylsalicylzuurtablet) bij een dreigend hartinfarct (een deel van de) schade aan het hart kunnen beperken. Waarop berust die heilzame werking van een aspirinetabletje?
Kan het innemen een tablet van 500 mg al effectief zijn? Maakt het verschil of je het pilletje in zijn geheel inslikt of dat je eerst uitgebreid op het tabletje kauwt? Natuurlijk bel je altijd eerst het alarmnummer 112 voordat je bij symptomen van een mogelijk hartinfarct een aspirine neemt.
Hoe herken je een naderend hartinfarct?
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
De klassieke signalen van een hartinfarct zijn pijn op de borst en uitstralende pijn naar hals en armen en soms ook naar de rug of maagstreek. De pijn houdt meer dan vijf minuten lang aan. Ook is er vaak sprake van transpiratie (‘koud zweet’), een gevoel van misselijkheid, onrust of angst. Andere niet altijd herkende signalen zijn bijvoorbeeld ademnood, ongewoon moe zijn of last hebben van indigestie of duizelingen. Veel mensen die een hartaanval krijgen, hebben echter slechts van enkele van deze symptomen last.
Bel 112
Als je bovengenoemde verschijnselen hebt, kun je het beste direct 112 bellen. Afwachten of de pijn of de ongemakken minder worden, is echt onverstandig. Hoe sneller je hulp krijgt, des te beter zijn je kansen op volledig herstel.
Kauw een aspirientje
Direct nadat je 112 hebt gebeld, kauw je op een gewoon aspirientje. Dit is het advies van Noel Bairey Merz, directeur van het Barbra Streisand Women’s Heart Center van het Cedars-Sinai Heart Institute in Los Angeles in de Verenigde Staten. In Nederland zou dat een tablet van 500 mg zijn. Om deze tip te begrijpen, moet je eerst weten wat er bij een hartinfarct aan de hand is.
Wat gebeurt er bij een hartinfarct?
Als je last hebt van slechte bloedvaten, schiet er weleens een bloedstolsel los. Dit stolsel kan ergens in een kransslagader blijven steken en daar de zuurstoftoevoer naar het hart al dan niet gedeeltelijk afsluiten. Als een deel van het hart al te weinig zuurstof krijgt, kan dat deel van de hartspier niet meer pompen. Na verloop van tijd sterft dat deel af en op die plek ontstaat littekenweefsel.
Aspirine gaat bloedstolling tegen
Een van de eigenschappen van aspirine is dat het voorkomt dat bloedplaatjes samenklonteren. Aspirine vermindert dus het stelpend vermogen van bloed bij een bloedvatbeschadiging. Daarmee verkleint aspirine de kans op de vorming van bloedstolsels die kunnen losraken en elders in het lichaam belangrijke aderen afsluiten.
Bijwerkingen van aspirine
Aspirine is een pijnstiller die de koorts remt en ontstekingen tegengaat. Daarnaast wordt aspirine steeds vaker gebruikt om herhaling van hartinfarcten en beroertes te voorkomen. Het zou zelfs een ondersteunende rol kunnen spelen bij een behandeling tegen sommige vormen van kanker.
Aspirine mag dan veel positieve effecten hebben, toch is het slikken van aspirine niet zonder gevaar. Zo kan een aspirientje maagklachten (en zelfs maagbloedingen), oorsuizingen en doofheid tot gevolg hebben. Slik dus nooit ‘zomaar’ aspirine.
Aspirine: direct inslikken of eerst 30 seconden lang kauwen?
Uit een onderzoek dat in 2004 is gepubliceerd in het American Journal of Cardiology blijkt dat het kauwen op een gewoon aspirientje zeer snel helpt bij het tegengaan van bloedstolling.
In een laboratoriumsituatie in de Verenigde Staten kregen 12 proefpersonen op hun lege maag een aspirine van 325 mg (In Nederland is aspirine in tabletten van 100 mg en van 500 mg verkrijgbaar). Uit dat onderzoek bleek dat bij degenen die 30 seconden lang op een tabletje kauwden alvorens het met wat water door te slikken, de stollingsactiviteit binnen 5 minuten met 50% afnam. Als de aspirine in zijn geheel met wat water werd ingeslikt, duurde het 12 minuten om hetzelfde effect te bereiken. De conclusie uit dat onderzoek luidde dat het kauwen op een aspirinetabletje de beste manier is om de opname van aspirine in het bloed te versnellen en de tijd te verkorten die nodig is om een antistollingseffect op te roepen.
Uit ander onderzoek is gebleken dat zelfs het innemen van een kwart tabletje aspirine van 500mg acetylsalicylzuurtablet van 500mg al een positief effect heeft op het tegengaan van stolsels.
Conclusie: bij symptomen van hartinfarct altijd 112 bellen en een aspirine innemen
De Amerikaanse arts Noel Bairey Merz adviseert mensen die vermoeden dat ze misschien aan een hartaanval lijden, om direct een arts te waarschuwen en een aspirinetablet in te nemen.
Het is dus van belang om niet af te wachten of de symptomen afnemen, maar om onmiddellijk 112 te bellen en daarna 30 seconden lang op een aspirientje te kauwen en dat vervolgens met wat water door te slikken terwijl je op de ambulance wacht.
Dossier hart en vaten
Dit artikel maakt deel uit van het dossier hart en vaten.
Bronnen
Really? During a Heart Attack, Dial 911 and Chew an Aspirin; Anahad O’Connor; New York Times; 27 augustus 2012; http://well.blogs.nytimes.com/2012/08/27/really-during-a-heart-attack-dial-911-and-chew-an-aspirin/?partner=rss&emc=rss
Aspirin absorption rates and platelet inhibition times with 325-mg buffered aspirin tablets (chewed or swallowed intact) and with buffered aspirin solution; Mark Feldman, Byron Cryer; American Journal of Cardiology; Volume 84, Issue 4 , blz. 404-409, 15 augustus 1999; gepubliceerd op 16 augustus 2004; http://www.ajconline.org/article/S0002-9149%2899%2900324-0/abstract
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
Kunnen bij patiënten die een hartinfarct hebben doorgemaakt, injecties met eigen stamcellen de hoeveelheid littekenweefsel verminderen en daarmee de pompfunctie van het hart verbeteren? De resultaten van nieuw onderzoek in deze richting zijn hoopgevend. Zo loopt er een zogenaamd BAMI-onderzoek naar de mogelijk positieve resultaten van toediening van eigen beenmergcellen na een acuut hartinfarct. Er is echter nog een lange weg te gaan.
Hartaanval en littekenweefsel
Een hartinfarct ontstaat als het hart veel te weinig zuurstof krijgt, bijvoorbeeld doordat een bloedprop de toevoer van zuurstofrijk bloed naar het hart verhindert. Na een hartaanval ontstaat er littekenweefsel op de plaats van het infarct. Op die plaats kan het hart minder goed pompen omdat de hartspier daar is beschadigd. Op de plaats van het afgestorven gedeelte van de hartspier ontstaat dan littekenweefsel. Dat littekenweefsel maakt het rondpompen van het bloed door het hart extra moeilijk.
Voor hartpatiënten is het dus van groot belang als de hoeveelheid littekenweefsel beperkt blijft of kan worden verminderd. En dat het afgestorven spierweefsel zo mogelijk wordt vervangen door nieuw en gezond hartspierweefsel. Dat zou de pompkracht van het hart ten goede komen.
Het begin van nieuwe hoop voor hartpatiënten
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
In het gerenommeerde medische vakblad The Lancet van 14 februari 2012 wordt verslag gedaan van een klein onderzoek naar de veiligheid van het gebruik van de eigen stamcellen van hartpatiënten om littekenvorming tegen te gaan.
De medische wetenschap is al langer op zoek naar manieren om het littekenweefsel te vervangen door pompend spierweefsel. Een van de veelbelovende ideeën is om hiervoor de eigen stamcellen van de hartpatiënt te gebruiken. Het voordeel van stamcellen is dat ze kunnen worden getransformeerd in elk willekeurig type andere gespecialiseerde cel, zoals hartspiercellen.
Deze stamcellen kunnen afkomstig zijn van het hart zelf, maar bijvoorbeeld ook van beenmerg.
Onderzoek van het Cedars-Sinai Heart Institute
In een kleinschalig onderzoek van het Cedars-Sinai Heart Institute is de veiligheid onderzocht van het gebruik van stamcellen van het eigen hart van patiënten die een hartinfarct hebben geahd. Onderzoek naar de veiligheid van een behandeling is het begin van een lange weg om te komen tot een medisch verantwoorde behandeling van de gevolgen van een hartaanval. Het gaat om een zogenaamd ‘fase-1-onderzoek’.
Dit is het tweede onderzoek naar de veiligheid van een behandeling van hartpatiënten met stamcellen. In november 2011 zijn al de resultaten gepubliceerd van een eerder veiligheidsonderzoek bij patiënten met hartfalen die een bypassoperatie ondergingen.
In het onderzoek waarover op 14 februari 2012 in The Lancet is gepubliceerd, zijn 25 patiënten met stamcellen in het hart geïnjecteerd. Daarbij nam het littekenweefsel af van 24% voorafgaande aan de behandeling tot 16% een half jaar later en 12% een heel jaar later. Uit de bevindingen komt naar voren dat dit littekenweefsel vervangen lijkt door gezond hartspierweefsel.
Eduardo Marban, lid van het onderzoeksteam, stelt dat het belangrijkste doel van het onderzoek weliswaar de veiligheid van de behandeling betrof, maar dat ook gezocht is naar bewijs dat de behandeling daadwerkelijk littekenweefsel doet verminderen en het afgestorven weefsel van de hartspier door gezond hartspierweefsel doet vervangen. Dat dit gelukt is, vormt een mijlpaal na een decennium van onderzoeken naar celtherapie voor patiënten die een hartinfarct hebben doorgemaakt.
Er is meer bewijs nodig voor de vaststelling van de veiligheid en de effectiviteit van deze experimentele behandeling, maar tot nu toe zijn de resultaten bijzonder bemoedigend.
BAMI-onderzoek
Met financiële steun van de Europese Commissie gaat in elf landen van Europa een grootschalig onderzoek van start onder 3.000 proefpersonen, waarbij de eigen stamcellen uit het beenmerg van patiënten binnen vijf dagen na een hartaanval in het hart worden geïnjecteerd. Dit wordt het BAMI-onderzoek genoemd. BAMI staat voor ‘Bone Marrow Cells in Acute Myocardial Infarction’ (dat wil zeggen, beenmergcellen bij een acuut hartinfarct).
Dit onderzoek is volgens de hoofdonderzoeker Mathur het eerste onderzoek waarbij zal worden gemeten of stamceltherapie de overlevingskans van hartpatiënten kan verbeteren. Kleinere onderzoeken met volwassen stamcellen zijn al eerder hoopgevend gebleken. Maar nu gaat het erom vast te stellen hoe het na twee jaar zit met de overlevingskans van hartpatiënten na injectie met stamcellen. De hoop is erop gevestigd dat deze stamcelinjecties de sterftekans bij hartaanvallen met 25% kunnen terugbrengen in Europa. Dat zou het leven van miljoenen hartpatiënten kunnen redden.
Intracoronary cardiosphere-derived cells for heart regeneration after myocardial infarction (CADUCEUS): a prospective, randomised phase 1 trial; Raj R Makkar [et al.]; The Lancet, Early Online Publication, 14 februari 2012; http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2812%2960195-0/fulltext
Stem cells used to ‘heal’ heart attack scars; James Gallagher; http://www.bbc.co.uk/news/health-17012688
Largest ever heart stem cell studies get underway; Queen Mary, University of London; 2 december 2011; http://medicalxpress.com/news/2011-12-largest-heart-stem-cell-underway.html
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
Hartpatiënten met vernauwde aderen geloven vaak dat stents beter werken dan medicijnen. Is die opvatting juist? Uit onderzoekt blijkt naar voren dat een behandeling met medicijnen statistisch gezien ongeveer even goed werkt als een chirurgische behandeling met stents. Waarom vormen stents voor hartpatiënten niet altijd de beste oplossing? Waarom werkt een conventionele behandeling met geneesmiddelen net zo goed of soms zelfs beter?
Wat is de functie van stents?
Stents zijn speciale buisjes die bij een hart- en vaatpatiënt worden ingebracht om de vernauwde of bijna dichtgeslibde bloedvaten of aderen open te houden en op die manier een vernauwing of blokkering van de bloedstroom op te heffen of te voorkomen.
Bekende bijverschijnselen van ingebrachte stents
Het menselijk cardiovasculair systeem in kaart gebracht
Het inbrengen van een stent kan leiden tot een ontstekingsreactie. Daarbij bestaat er kans op inkapseling van de stent, wat tot een nieuwe vernauwing kan leiden. Om dit risico te verkleinen, worden sommige stents van een speciaal medicijnlaagje voorzien (de zogenaamde drug eluting stents). Deze stents zijn een heel stuk duurder dan de conventionele stents en worden daarom niet door alle ziektekostenverzekeraars standaard vergoed.
Nieuw wetenschappelijk onderzoek
Op 27 februari 2012 zijn de resultaten van een nieuwe en grote onderzoeksanalyse van Kathleen Stergiopoulos en David L. Brown op basis van acht eerdere wetenschappelijke studies gepubliceerd.
Uit deze nieuwe, meta-analyse komt naar voren dat bij patiënten met een stabiele aandoening van de kransslagaders de behandeling van vernauwde aderen met behulp van stents géén betere resultaten oplevert dan een behandeling met medicijnen.
Deze aandoening van de kransslagaderen wordt geacht stabiel te zijn als de hartpatiënt doorgaans pas na een lichamelijke inspanning of na emoties last krijgt van angina of pijn op zijn borst, maar meestal niet in andere gevallen.
Het onderzoek had géén betrekking op het gebruik van stents voor de behandeling van een acute hartaanval.
Vergelijking behandeling stents met behandeling met medicijnen
Een van de opstellers van het onderzoeksrapport, David L. Brown, wijst erop dat de kans op overlijden door het inbrengen van een stent één op de duizend bedraagt. De bekende complicaties zijn onder meer beroertes, hartaanvallen, bloedingen, schade aan de nieren en ernstige allergische reacties. Maar deze complicaties zijn betrekkelijk zeldzaam en maken het overlijdensrisico van de patiënt niet groter dan bij een behandeling met medicijnen.
De resultaten van eerdere onderzoeken naar de effectiviteit van behandeling met stents bij patiënten met een stabiele aandoening van een kransslagader waren niet eenduidig, dit ondanks de grote populariteit van het implanteren van stents.
Uit combinatie van de gegevens van de acht eerdere wetenschappelijke onderzoeken is nu gebleken dat het implanteren van stents ongeveer even effectief is als het voorschrijven van medicijnen als betablockers, ace-inhibitoren, statines en het dagelijks aspirientje. Dat wil zeggen, dat een medicinale behandeling net zo goed helpt ter voorkoming van pijn op de borst, een hartaanval, de noodzaak van de implantatie van stents in de toekomst of de verkleining van de kans op overlijden.
Volgens sommige theorieën zouden stents de overlijdenskans verkleinen door de verbetering van de bloedstroom of de stabilisatie van plaques die anders mogelijk van de ader zouden loslaten en tot stolsels leiden. De onderzoekers vonden echter helemaal niets dat deze theorieën zou bevestigen.
Voorkeur voor een eerste behandeling met medicijnen
Volgens de onderzoeker David L. Brown krijgt tegenwoordig meer dan de helft van de patiënten met een stabiele aandoening van de kransslagaders een behandeling met stents zonder dat eerst een behandeling met medicijnen is geprobeerd. Hij beschouwt dit als een kwalijke zaak, omdat de zorgverzekeraars hierdoor met onnodig hoge kosten worden opgezadeld.
Volgens de cardioloog Allan Schwartz, die niet bij het onderzoek was betrokken, bevestigen de resultaten van dit onderzoek wat al bekend was, namelijk dat een stabiele aandoening van een kransslagader in eerste instantie het beste met geneesmiddelen kan worden aangepakt.
Hij wijst erop dat hartziekten complexe aandoeningen zijn en dat ook bij patiënten met een stabiele aandoening van de kransslagaders het implanteren van stents de aangewezen weg kan zijn, bijvoorbeeld omdat de medicijnen niet werken of al te zware bijverschijnselen met zich mee brengen.
Vaak is last van angina het symptoom dat leidt tot de keuze voor het inbrengen van stents bij een patiënt. Uit de statistieken bleek echter geen significant verschil in de percentages mensen die na behandeling met een stent of medicijnen nog steeds aan angina leden (29%, respectievelijk 33%).
Waarom wijken de nieuwste onderzoeksresultaten af van die van eerdere studies?
De resultaten van dit nieuwste onderzoek, wijken af van die van twee andere recent gepubliceerde meta-analyses. In die andere twee onderzoeken is gekeken naar patiënten die in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw werden geopereerd. Daarbij werd indertijd vooral angioplastiek zonder gebruik van stents toegepast. De medicinale behandeling bestond toen nog niet uit de statines, ace-inhibitoren en andere geneesmiddelen die nu gangbaar zijn voor de medische behandeling van deze hartaandoeningen. Vandaar dat het nieuwste onderzoek tot andere conclusies heeft geleid.
Waarom stents niet altijd de beste oplossing vormen
Volgens de auteurs van het onderzoek is een aandoening van de kransslagader een systemische, ontstekingsziekte van de aderen die niet met succes kan worden behandeld door een chirurgische ingreep op een bepaalde plaats in een enkele ader.
Gezien de resultaten van het bovengenoemde onderzoek over stabiele aandoeningen van de kransslagaders lijkt een eerste behandeling met medicijnen doorgaans niet alleen verreweg de goedkoopste aanpak, maar ook een behandeling waarvan de resultaten ongeveer even goed zijn als die van een behandeling met stents. Voor de patiënt zelf is een behandeling met medicijnen bovendien minder ingrijpend dan een chirurgische behandeling.
Van een stabiele aandoening van de kransslagaders is sprake als de patiënt bij fysieke inspanning, maar niet in andere gevallen last kan hebben van pijn op de borst en andere symptomen.
De praktijk medio 2013
Ondanks de nieuwe inzichten blijkt volgens een rapportage van de American Medical Association dat in de Verenigde Staten in 2013 ongeveer 1 op de 10 uitgevoerde plaatsingen van een of meer stents (angioplastiek) ten onrechte is uitgevoerd en dat de wenselijkheid van ongeveer eenderde van dergelijke behandelingen dubieus is. En dat terwijl het om een dure operatie gaat waarbij zware complicaties kunnen optreden (ook al komen die zeldzaam voor). In het geval van een stabiele aandoening geeft angioplastiek geen betere resultaten als het gaat om het voorkomen van een hartaanval of een vroegtijdig overlijden dan alleen het slikken van medicijnen.
Hoe komt het dan dat in een significant aantal gevallen ondanks de stabiliteit van de hartaandoening toch door artsen voor een operatie wordt gekozen? Volgens deskundigen is dat in een deel van de gevallen om financiële redenen.
Maar in andere gevallen lijkt het dat zowel artsen als patiënten geen adequaat inzicht hebben in de manier waarop plaque in de aderen werkt. Dichtgeslibde kransslagaderen zijn namelijk slecht te vergelijken met een door een prop verstopte afvoerleiding. Na het verhelpen van de prop in een afvoerleiding is het eerdere probleem opgelost en is het risico dat de afvoerleiding barst verdwenen.
Het probleem met door plaque aangetaste aderen ligt heel anders. Zo is niet goed voorspelbaar waar een stuk plaque gaat loslaten en tot bloedstolsels of zelfs complete afsluiting van een ader kan leiden. Met het plaatsen van een of meer stents worden slechts de plaatsen waar de stent is geplaatst, geopend. Het is niet zo dat de hele ader wordt ontdaan van plaque en ontstekingen.
No Extra Benefits Are Seen in Stents for Coronary Artery Disease; Nicholas Bakalar; New York Times, 27 februari 2012; http://www.nytimes.com/2012/02/28/health/stents-show-no-extra-benefits-for-coronary-artery-disease.html
Heart stents continue to be overused; Anahad O’Connor; New York Times; 15 augustus 2013http://well.blogs.nytimes.com/2013/08/15/heart-stents-continue-to-be-overused/
Initial Coronary Stent Implantation With Medical Therapy vs Medical Therapy Alone for Stable Coronary Artery Disease: Meta-analysis of Randomized Controlled Trials; Kathleen Stergiopoulos, MD, PhD; David L. Brown, MD
