Gezonde grenzen stellen in persoonlijke relaties heeft veel te maken met voor jezelf opkomen en persoonlijke effectiviteit. Je doet dit niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen in je omgeving. Als je in persoonlijke relaties grenzen stelt, dan maak je andere mensen op een plezierige manier duidelijk wat ze jij wel of niet wilt en wat ze wel of niet van jou mogen verwachten.
Dit artikel bestaat uit de volgende paragrafen:
- Wat zijn grenzen in persoonlijke relaties?
- Op positieve wijze voor jezelf opkomen zonder anderen te benadelen
- Het belang van het trekken van persoonlijke grenzen voor jezelf
- Het belang van door jou getrokken grenzen voor anderen
Wat zijn grenzen in persoonlijke relaties?
Een persoonlijke grens is een denkbeeldige lijn tussen jouzelf en een ander persoon. Feitelijk gaat het om de afbakening tussen jouw emotionele of fysieke ruimte en die van andere mensen. Anders gezegd, waar trek jij, in concrete kwesties, de grens tussen wat jij als jouw strikt private terrein beschouwt en jouw terrein waarop je ook bepaalde andere mensen graag toelaat?
Waar je die persoonlijke grens in fysiek of emotioneel opzicht precies trekt, laat je afhangen van je relatie met de persoon in kwestie. Hoe meer je op iemand bent gesteld, des te dichter mag deze persoon jou letterlijk of figuurlijk benaderen. Hoe afstandelijker de relatie, des te meer je hem op afstand houdt.
Op positieve wijze voor jezelf opkomen zonder anderen te benadelen
Grenzen trekken heeft alles te maken met het op een goede manier voor jezelf opkomen. Het gaat om een vorm van assertief gedrag waarbij je zowel respect toont voor de ander als ook voor jezelf. Er komt dus in het geheel geen agressie bij te pas. Als je op een goede manier opkomt voor jezelf, zul je de ander nooit op denigrerende of minachtende manier behandelen.
En natuurlijk is het nooit de bedoeling dat je de ander door het stellen van jouw grenzen benadeelt. Maar wat als iemand tot nu toe vooral van jou heeft geprofiteerd, en je hebt besloten daar voortaan paal en perk aan te stellen? Dan kan de profiteur zich benadeeld voelen, maar dat is dan natuurlijk geheel ten onrechte. Wie gaat werken aan zijn of haar persoonlijke grenzen in ongelijkwaardige relaties zal merken dat in die relatie gelijkwaardigheid een steeds grotere rol gaat spelen.
Als het goed is, hebben alle betrokkenen baat bij helder gestelde grenzen.
Het belang van het trekken van persoonlijke grenzen voor jezelf
Het doel van het trekken van een grens is dat je jezelf op een gezonde manier beschermt. Je hebt namelijk zowel het recht als de plicht om jezelf te beschermen, bijvoorbeeld door af en toe ‘nee’ te zeggen tegen een verzoek van een familielid, vriend, kennis of collega.
Je wilt bijvoorbeeld bepaalde grenzen trekken, omdat je iemand eerst wat beter wilt leren kennen en die persoon de kans te geven aan te tonen dat hij of zij je vertrouwen waard is. Of omdat je die grenzen nodig hebt om jezelf te kunnen zijn en de regie over je eigen leven te kunnen voeren.
Optimaal functioneren
Zonder duidelijk gestelde grenzen kun je niet optimaal functioneren. Je loopt dan namelijk het risico dat je een groot deel van je tijd en je energie verspilt aan activiteiten die andere mensen van je verlangen. En dan houd je onvoldoende tijd en energie over voor de dingen die jijzelf van groot belang acht.
Je eigen effectiviteit vergroten
Grenzen stellen, betekent in feite: je eigen effectiviteit vergroten. Ben je tot nu toe iemand die altijd klaar staat om hulp te bieden, ook al gaat dat ten koste van je eigen gezondheid en welbevinden? Omdat je ook mensen die een al te zwaar beroep op je doen, niet wilt teleurstellen? Dan kun je er nu voor kiezen uit te groeien tot een evenwichtige persoonlijkheid die de balans weet te vinden als het gaat om geven en nemen.
Zelfbescherming
Persoonlijke grenzen stellen en handhaven, is een vorm van zelfbescherming en van goed voor jezelf zorgen. Daarbij kom je op voor je eigen behoeften en voor wat je verdient. Feitelijk maak je door het stellen van persoonlijke grenzen duidelijk hoe je wel en hoe je niet door andere mensen behandeld wenst te worden. Jouw grenzen beschermen je niet alleen tegen andermans ongewenst gedrag, maar bevorderen bovendien het soort gedrag dat je graag ziet.
Door gezonde grenzen te stellen, bevrijd je jezelf van de druk van anderen om iemand anders te zijn dan wie je in werkelijkheid bent . Bovendien creëer je ruimte waarin je echt jezelf kunt zijn en waarin je de ander in zijn of haar waarde laat.
Het belang van door jou getrokken grenzen voor anderen
Door aan te geven waar je grenzen liggen, help je niet alleen jezelf, maar ook anderen.
Door grenzen te stellen, schep je je eigen persoonlijke sfeer die ook voor jouw omgeving plezierig is. Het belang van andere mensen is dat ze daardoor weten waar ze aan toe zijn. Dus wat jij wel of niet wilt en wat ze wel of niet van jou mogen verwachten.
Met een beetje geluk maken ze ook in jouw richting hun eigen grenzen duidelijk, zodat jij weet waar je precies met hen aan toe bent. Je begint met het leren herkennen van een gebrek aan persoonlijke grenzen in het algemeen en van de signalen daarvan in jouw leven in het bijzonder
Als je concrete persoonlijke grenzen hebt getrokken, houd je meer tijd en energie over om die beschikbaar te stellen aan doelen die dat in jouw eigen ogen waard zijn. Met andere woorden, grenzen maken het juist mogelijk dat je vaker beschikbaar bent om andere mensen te helpen met dingen die jijzelf zinvol of bevredigend vindt.
Met behulp van heldere grenzen schep je een sfeer van wederzijds vertrouwen met anderen. Duidelijkheid, openheid en eerlijkheid zijn aspecten die mensen in elkaar waarderen. Als je iemand op een duidelijke, open en eerlijke manier behandelt, toon je daarmee respect voor die ander.
Door grenzen te stellen, bied je anderen in jouw omgeving de kans om te groeien. Je maakt de mensen in je omgeving bewust van hun gedrag en biedt hen daardoor de gelegenheid om te veranderen en te groeien als mens.
Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 22 augustus 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Belang van grenzen in persoonlijke relaties’.
Dossier assertiviteit
Dit artikel maakt deel uit van het dossier assertiviteit.
Bronnen
- Setting boundaries; IIPFW; http://www.ipfw.edu/affiliates/assistance/selfhelp/relationship-settingboundaries.html
- Setting boundaries; The Counseling Center of the University of Louisville; https://louisville.edu/counseling/prismold/mediation-topics/setting-boundaries.html
- Setting Personal Boundaries; Clarke University http://www.clarke.edu/page.aspx?id=6508
- Boundaries or Burnout; University of Wisconsin; www.uwrf.edu/…/ArticleBoundariesOrBurnout.pdf
- Setting boundaries Appropriately: Assertiveness Training; Mark Dombeck, Ph.D. and Jolyn Wells-Moran, Ph.D.; CSN; http://www.csn.edu/PDFFiles/CAPS/Handouts/Assertiveness%20Training%20_Setting%20boundaries%20Appropriately.pdf
